Sinh năm 1983 ở vùng quê nghèo của Nghệ An, kinh doanh cũng không phải lĩnh vực ước mơ từ nhỏ, Tài đặt chân vào thương trường rất tình cờ. “Em chỉ có một niềm đam mê lớn nhất ấy là khám phá công nghệ”, Tài tâm sự.
Năm 14 tuổi, lần đầu tiên xem tivi trên chuyên mục quảng cáo có hình ảnh chiếc máy tính ở một cửa hàng vàng, Tài tò mò muốn biết nó là cái gì. Trong đầu cậu luôn đặt ra các câu hỏi người ta sẽ làm gì với chiếc máy tính và Tài luôn đau đáu một điều phải đi đến tận cùng để khám phá những điều bí ẩn từ sản phẩm công nghệ này. Niềm đam mê công nghệ hình thành trong Tài từ đó. Và năm lớp 7, cậu bé vùng quê Nghệ An này đã biết tự mua các thiết bị về để lắp cho mình một chiếc radio.
“Hồi đó, máy tính rất đắt, nó bằng 4 mảnh đất rộng 500 m2. Do vậy, phải mất rất lâu sau đó, em mới được chạm vào chiếc máy vi tính, nó là của bố cậu bạn thân”, Tài cho biết.
Chiếc vi tính đầu tiên mà Tài được thấy và tiếp cận là một máy Compaq 486 ở nhà một người bạn tên là Giang. Tài hay đến học chung với bạn và phát hiện bố Giang quản lý rất chặt chiếc máy tính. Muốn vào phòng để máy tính ở tầng hai thì phải lên bằng cầu thang mà bố Giang thì thường xuyên ngồi gần đó. Vì vậy, cả Tài lẫn Giang cùng trèo lên mái nhà bên cạnh, sau đó bò sang mái nhà của Giang để đột nhập vào phòng để máy tính. Tài kể: “Để khỏi bị lộ, bọn em di chuyển rất nhẹ nhàng và cứ dùng máy khoảng 30 phút thì tắt máy một lần cho máy khỏi nóng. Bọn em học tin học theo kiểu như vậy suốt ba năm ròng...”.
Đam mê tin học là một chuyện song để hình thành nên tính cách, con người Tài như bây giờ phải kể đến 4 nhân vật khá quan trọng và là thành viên sáng lập của công ty - nơi anh đảm nhận vai trò Tổng giám đốc. Đó là 4 người bạn nối khố của Tài - Hồ Minh Đức, Đinh Nho Nam, Lê Văn Hùng và Nguyễn Hoàng Trung.
5 chàng trai xứ Nghệ này cùng sinh một năm và chơi thân với nhau từ nhỏ. Họ đam mê và theo đuổi ngành học công nghệ thông tin rồi cùng nhau lập công ty riêng Naiscorp và xây dựng cổng thông tin tìm kiếm có cái tên rất lạ Socbay.com, do chính Tài làm Tổng giám đốc. Có người gọi vui là “sốc-bậy”, có người đọc là “sốc-bay” đơn giản vì nó không có dấu. Song các thành viên là 5 bạn trẻ thuộc thế hệ 8X này chỉ giải thích ngắn gọn rằng cái tên Socbay ra đời dựa trên hình ảnh con sóc nhanh nhẹn, năng động cần cù, cặm cụi nhặt hạt dẻ - giống như công cụ tra cứu thông tin (search) mà các thành viên muốn gửi gắm tới cộng đồng những người yêu công nghệ.
 |
| 5 thành viên sáng lập Socbay tại trụ sở của Google, Mỹ. |
Socbay ra đời dựa trên khát vọng xây dựng cổng thông tin tìm kiếm thuần Việt, trong suốt ba năm cuối đại học của 5 chàng trai xứ Nghệ. Họ đã cùng nhau nghiên cứu về công nghệ tìm kiếm, tập trung vào khả năng xử lý tiếng Việt và khối dữ liệu lớn. Đến tháng 7/2006, ngay sau khi tốt nghiệp đại học, nhóm quyết định thành lập riêng. Gia tài lúc bấy giờ là 5 chiếc máy tính, một căn phòng nhỏ để làm việc, toàn bộ tài sản này là của nhà tài trợ. Xác định thấy tiềm năng của công ty, nhiều quỹ đầu tư tìm đến hợp tác, Ban giám đốc trẻ đã quyết định chọn Quỹ Đầu tư mạo hiểm IDG và Softbank làm bạn đồng hành.
Cơ hội đến với 5 cậu sinh viên này khá nhanh và suôn sẻ cho đến một ngày, biến cố xảy ra. Đây cũng chính là bước ngoặt cuộc đời mà 5 chàng trai này phải đối mặt. “Chưa bao giờ bọn em đứng trước một lựa chọn khó khăn và tưởng chừng như vượt quá sức chịu đựng và lứa tuổi của bọn em lúc bấy giờ”, Tổng giám đốc Nguyễn Xuân Tài nhớ lại.
Sau đúng 3 tháng kể từ khi công ty thành lập, gã khổng lồ Google của Mỹ đã tìm đến Việt Nam để đàm phán mua công ty và công nghệ của Socbay. Đồng thời đề nghị các thành viên sáng lập công ty sang Mỹ làm việc. Vốn coi Google là một hãng hàng đầu thế giới về tìm kiếm nên khi họ tìm đến, Tài cũng như các bạn đều không giấu được sự sửng sốt. “Ai cũng trầm trồ và nghĩ đến một tương lai sáng lạn, làm việc ở trời Tây và cọ xát với phong cách quản lý điều hành kiểu Mỹ”, Tài kể. Sau quá trình đàm phán và thương lượng, 5 thành viên công ty quyết định nhận lời và khăn gói quả mướp sang trời Tây. Họ mang theo nhiệt huyết của tuổi trẻ, cùng với niềm hy vọng về tương lai tươi sáng.
Những ngày sống trên đất Mỹ, làm việc trong tập đoàn mà họ cho là thiên đường không những là của giới công nghệ mà là còn cả thiên đường của cuộc sống trong mơ, họ được tiếp xúc với các chuyên gia của Google trong những đàm phán về công nghệ và kinh doanh, tiếp xúc với Tổng giám đốc Google - Eric Schmidt. Lúc bấy giờ, giá trị công nghệ của nhóm được định giá lên tới hàng chục triệu USD, cả 5 thành viên Socbay được hứa hẹn mức lương 8.000 đôla cùng với xe hơi, nhà ở, các khoản chi tiêu hằng ngày. Tài cùng những người bạn của mình cảm giác như trong cuộc đời này chẳng có sự ưu ái nào lớn hơn dành cho họ.
Thế rồi, những ngày kế tiếp, cả 5 chàng trai mới bắt đầu cảm nhận được những khác biệt, không chỉ về khí hậu, múi giờ. Và họ như thấy mình lạc lõng giữa đất nước mà người ta vẫn gọi là thiên đường. “Ngày buồn ngủ díp mắt, tối lại thức chong chong, khi quen được môi trường, sinh hoạt mới cũng là lúc bọn em chuẩn bị về nước. Bọn em đấu tranh tư tưởng ghê gớm giữa nhận lời mời làm việc với việc trở về VN để tiếp tục duy trì ước mơ xây dựng cái của riêng mình”, Tài kể.
Trước lựa chọn gần như sinh tử như vậy, bên họ không có bất cứ sự hậu thuẫn nào từ các bậc đàn anh đi trước. Cha mẹ người thân chỉ có mỗi lời động viên an ủi rằng: Tùy các con quyết định. Trong khi với một sinh viên vừa ra trường, khoản tiền lớn đó và với mức lương 8.000 đôla một tháng quả là ghê gớm. Sự giằng co tưởng chừng như vượt quá sức chịu đựng của lứa tuổi 22 của họ lúc bấy giờ lúc bấy giờ. Họ đứng trước sự lựa chọn: Nếu làm cho Google với công việc theo thỏa thuận, cả đời Tài và các bạn không phải bận tâm đến tiền. Còn nếu về Việt Nam, cậu và các bạn sẽ phải xây dựng công ty từ những ngày đầu, chật vật, vất vả mà giống như một canh bạc, chưa biết thắng hay thua.
“Có một yếu tố gần như là sống còn khiến bọn em lựa chọn con đường trở về VN, từ chối lời mời của Google đó chính là tình bạn. 5 đứa bạn em chơi với nhau từ bé và lớn lên bên nhau, nếu ở VN chúng em vẫn tiếp tục làm việc với nhau, còn nếu làm cho Google, 5 đứa sẽ được phân công 5 công việc khác nhau, điều này khiến chúng em lo sợ nhất”, Tài nhớ lại.
Phó tổng giám đốc của Socbay - Hồ Minh Đức cũng chia sẻ: “Khi thực sự va vấp với cuộc sống, có chút bươn chải trên thương trường, bọn em hiểu rằng có những điều không thể mua được bằng tiền”.
Google đặt vấn đề mua lại Socbay cùng với việc mời các thành viên trong nhóm sang Mỹ làm việc, Đức cho rằng cái mà gã khổng lồ này cần không phải công ty mà là con người. Bởi hồi đó, Socbay mới ra đời được 3 tháng và hầu như chưa có doanh thu. Hiểu được điều này, 5 chàng trai xứ nghệ cho rằng chẳng phải cứ đâu trên đất Mỹ mà bằng sự đoàn kết của mình, nhóm cậu vẫn có thể đi đến đến tận cùng với sản phẩm của mình, muốn được độc lập.
Quả nhiên, sau hơn 2 năm phát triển, với khởi đầu 5 “lãnh đạo kiêm nhân viên”, đến nay nhân sự của công ty đã lên tới 125 người và mạng lưới cộng tác viên rộng khắp. Hệ thống Socbay đang cung cấp các dịch vụ tìm kiếm web, nhạc MP3, tra từ điển trực tuyến đa ngôn ngữ, rao vặt và địa điểm. Ngoài ra, Socbay còn cung cấp cho cộng đồng mạng một loạt các sản phẩm mới với nhiều tiện ích: Cổng thông tin Socbay Travel tiếp thị điện tử cho doanh nghiệp du lịch, Socbay iMedi - Cổng thông tin tìm kiếm và giải trí trên di động với số lượng người dùng lớn nhất hiện nay ở Việt Nam.
“Niềm vinh hạnh nhất của chúng em đó là công nghệ Việt được khẳng định, chúng em đã triển khai thành công công nghệ của mình để phục vụ cho Chính Phủ, các tập đoàn lớn của Việt Nam như VinaPhone, MobiFone, Viettel. Công nghệ Socbay đã được các tập đoàn như Nokia, Samsung… áp dụng trong các sản phẩm chiến lược của mình”, Tài tâm sự
“Điều chúng em mong muốn nhất là sản phẩm của công ty được nhiều người sử dụng, đó là tiêu chí của sản phẩm thành công”, các thành viên sáng lập của Socbay cho biết.
Và giờ đây khi công ty cứng cáp và đi vào hoạt động ổn định, Tài cũng như các bạn tự hào khoe rằng: Sự trở về Việt Nam là sáng suốt. Họ vẫn làm việc cùng nhau để đang hiện thực hóa giấc mơ xây dựng một thiên đường mạng kiểu Mỹ ngay trên đất Việt.
Hồng Anh
