Cây Phan Tả Diệp

Phan Tả Diệp   ( Folium Sennae)

Phan Tả Diệp là lá phơi hay sấy khô của cây Phan Tả Diệp lá hẹp Cassia Angustifolia Vahl hay cây Phan tả diệp lá nhọn Cassia Acutifolia đều thuộc họ Vang ( Cassalpiniaceae), được dùng làm thuốc từ thế kỷ 9 tại các nước Ả rập, đến thời kỳ cận đại mới truyền vào Trung quốc, có ghi trong sách Trung quốc Dược học đại tự điển, xuất bản năm 1935 cây Phan tả diệp mọc hoang và được trồng tại các nước nhiệt đới châu Phi, Aán độ ( Tây bắc và nam), vùng Ai cập và dọc lưu vực sông nil, Ở Trung quốc có đem giống về trồng ở đảo Vân nam. Ở nước ta chưa phát hiện cây này nên còn phải nhập của nước ngoài.

Tính vị qui kinh: Phan tả diệp, vị ngọt đắng, tính hàn, qui kinh Đại tràng Tác dụng và công dụng

Từ thế kỷ IX người A rập đã biết tác dụng nhuận và tẩy của phan tả diệp sau đó phan tả diệp được nhập vào châu Âu, hiện nay được dùng rất phổ biến.

Tùy theo liều mà có tác dụng nhuận hoặc tẩy. Nếu uống thì có tác dụng sau 10 - 12 giờ, nếu thụt thì có tác dụng nhanh. Tác dụng chủ yếu là gây co bóp ruột già ngoài ra còn tác dụng lên cơ trơn của bàng quang và tử cung nên phải thận? trọng đối với người có thai, viêm tử cung, viêm bàng quang. lọc máu tẩy độc trong gan và tống độc xuống ruột gìa đẩy ra ngoài, các bệnh sốt do nhiễm khuẩn, nhiễm trùng nhờ uống Phan tả diệp để tả nhiệt độc cũng làm lui cơn sốt.

Liều: giúp tiêu hóa 1 - 2g lá, nhuận 3 -4 g, tẩy xổ 5 -7g.

Dùng dưới hình thức thuốc hãm, hoặc thuốc thụt. Ðể loại bớt chất gây đau bụng, trước khi dùng rửa dược liệu qua rượu hoặc sau khi hãm cần để nguội lọc loại chất nhựa.

Quả cũng được dùng như lá sau khi loại hạt. Các sennosid A, B cũng được chiết xuất và dùng với liều 0, 01 - 0, 04g để làm thuốc nhuận tràng.

Ghi chú

Dược liệu là lá chét của 2 loài Phan Tả Diệp: Phan Tả Diệp Ấn Ðộ hay Tinnevelly hay  Phan tả diệp lá hẹp - Cassia angustifolia Vahl.  Phan tả diệp Khartoum hay Alexandrie thuộc Ai Cập hay Phan tả diệp lá nhọn - Cassia acutifolia Del., thuộc họ Vang -Caesalpiniaceae.

Chú ý: người cơ thể yếu, phụ nữ có thai, thờ kỳ kinh nguyệt, đang cho con bú, dùng thận trọng. Dùng quá liều gây đau bụng, buồn nôn, nôn.