Mùa tam giác mạch

Tháng 10, cao nguyên đá Đồng Văn nở hoa. Những triền núi xám chi chít các chấm vàng đỏ của hoa cúc, hoa thun tu, dong riềng... và những thung lũng ngợp một màu tam giác mạch. Ai từng đến Đồng Văn vào mùa hoa này, hẳn sẽ không bao giờ quên được vẻ đẹp đến mộng mị và phiêu bồng của những cánh đồng hoa đang nở tung trong lòng núi, quanh những ngôi nhà, nơi đám trẻ con tan học về ngang hay những người phụ nữ Mông tần ngần ra đồng, xuống chợ...

Tháng 10, tam giác mạch được trồng như những dòng sông hoa ở Phố Cáo, Phố Bảng, Sủng Là, Đồng Văn... Khắp nơi, chen giữa những mỏm đá tai mèo xám xịt là những mảng màu trắng - tím - hồng kế tiếp đến miên man.

Trong vòng đời chỉ chừng một tháng, những cây tam giác mạch vươn cao, trổ hoa, kết hạt, tàn và đồng bào lấy hạt đem về nhà làm bánh. Bây giờ cuộc sống đã tốt hơn, hạt kiều mạch làm bánh cho người ăn thì ít mà để nuôi gia súc thì nhiều. Bên bếp lửa hồng giữa ngã ba Phố Cáo ngày nào, chàng trai Mông cười bảo tôi vẫn thấy nhà người ta làm bánh từ hạt mạch ba góc, nhưng nhà mình thì không ăn.

Khi rời đi tôi vẫn chưa kịp biết tên người thanh niên ấy, người đang làm lễ cưới vợ sau khi sinh con được một tháng. Cả xóm đến chung vui, làm đậu, uống rượu và ăn mèn mén (ngô xay), người lớn trẻ nhỏ váy áo bồng bềnh đi ra đi vào. Khi trở lại họ đã có bốn người ngồi sưởi bên bếp củi, lửa cháy bùng lên từ những lõi ngô khô. Rượu làm mềm môi, làm long lanh mắt, làm má tôi ửng đỏ, và tình yêu với mảnh đất này dường như được giấu kỹ hơn trong trái tim...

Chúng tôi dừng lại, nơi con đường nối Sủng Là với thị trấn Đồng Văn nằm giăng trên núi như một dải lụa đào vắt ngang những cánh đồng hoa. Tam giác mạch đang độ rực rỡ và đằm thắm nhất. Một buổi sáng mù sương, những đỉnh núi bàng bạc trong mây và cánh đồng hoa sũng nước. Bước chân tôi men theo bờ rào đá gập ghềnh, trơn trượt, nước mưa hay sương sớm ướt đẫm ống quần.

Tôi đứng giữa cánh đồng hoa tím hồng phơn phớt ấy, tôi ba mươi tuổi, tim đập rộn ràng. Một khoảnh khắc lặng lẽ và bình yên...

Tam giác mạch thường nở vào khoảng tháng 4 và tháng 10 ở các vùng núi phía Bắc, đặc biệt ở Hà Giang và Cao Bằng. Thời gian hoa nở rộ và tàn trong khoảng một tháng.

Đường 4C lên cao nguyên đá Đồng Văn được ví như con đường hoa tam giác mạch đáng giá nhất đối với nhiều khách lữ hành. Phố Cáo, Phố Bảng, Sủng Là, Thài Phìn Tủng, Săm Pun, Mèo Vạc... gần như bất kỳ bản làng nào đi qua bạn cũng có cơ hội được chiêm ngưỡng những cánh đồng tam giác mạch trên núi đá tai mèo.

Sủng Là là điểm dừng chân được ưa thích nhất của nhiều dân “phượt” bởi phong cảnh hùng vĩ, non nước hữu tình, những dòng sông hoa trải dài trong thung lũng bên những đụn rơm hay ngôi nhà trình tường, tạo thành những bức tranh đẹp đẽ và tráng lệ.

Phương tiện di chuyển cơ động nhất là xe máy. Xe máy có thể thuê từ Hà Giang hoặc Đồng Văn, chi phí 150.000-200.000 đồng/ngày.