Thông điệp từ những di sản của Akio Morita

Là tiêu đề tác phẩm ra đời năm 1966, đồng thời cũng là triết lý khi tuyển dụng nhân viên của Akio Morita. Ông không bao giờ quan tâm đến chuyện nhân viên của ông có học từ các trường đại học tốt nhất hay không hoặc ở trường họ có đạt điểm cao hay không.

"Tôi hình thành một quy tắc rằng, khi chúng ta thuê một nhân viên, thành tích ở trường chỉ là vấn đề của quá khứ, thành tích ấy không còn được sử dụng để đánh giá công việc hoặc quyết định về sự thăng tiến nữa". 

"Sản xuất tại Nhật Bản" (Made in Japan)

Akio thuộc thế hệ doanh nhân Nhật Bản không chỉ tạo ra giá trị và của cải cho công ty của mình, mà còn có thể làm cho thương hiệu "sản xuất tại Nhật Bản" nổi tiếng trên toàn thế giới. Cuốn sách "Made in Japan" chỉ ra cách ông đã làm được điều này.

Ra đời năm 1986, "Made in Japan" là cuốn tự truyện của Akio Morita, song song với câu chuyện về sự lớn mạnh và mở rộng của tập đoàn Sony cũng như nước Nhật sau chiến tranh thế giới lần hai. Đây là câu chuyện về một thanh niên Nhật mơ về một công ly lớn và tiếp tục có tầm nhìn xuất chúng và khả năng trực giác. 

Cuốn sách bắt đầu với nước Nhật hậu thế chiến II, nơi bị tổn hại nặng nề cả về mặt tâm lý và thể chất bởi một trong những thảm kịch lớn nhất mà con người đã trải qua. Các vấn đề về việc khôi phục lại, thất nghiệp, suy thoái, sau đó là tái thiết, rồi sự yếu đi của các tập đoàn gia đình và sự mạnh dần lên của phong cách quản lý dân chủ trong các công ty, đã vực dậy nhiều tổ chức của Nhật, đã được Morita giải thích rất dễ hiểu. 

Trong cuốn sách, Morita cũng kể lại những ngày đầu của Sony trên đất Mỹ, những khó khăn ban đầu và vô vàn việc kiện cáo phức tạp mà công ty phải đối mặt. Sau đó là sự thành công của Sony trong việc tạo ra một thương hiệu vững mạnh trên thị trường Mỹ. 

Akio cũng nhấn mạnh việc cần có kỹ năng và hiệu quả trong việc sử dụng các nguồn lực một cách kinh tế. Sẽ thât tuyệt khi biết làm thế nào mà Nhật Bản đã thành công như vậy cho dù đây là một quốc gia có rất ít tài nguyên thiên nhiên. Có thể đó là lí do cho việc đầu tư vào các thiết bị nhỏ nhưng có giá trị.  

Cuốn sách chỉ ra rằng các công ty nhỏ có thể trở thành công ty lớn và giành được thắng lợi như thế nào. Đó là một hành trình học hỏi ở từng bước một. Nó dạy chúng ta sự kiên nhẫn và sự bảo vệ trong việc phát triển một doanh nghiệp. Đồng thời, Morita đã chỉ ra rằng, trước khi trở thành một người nói hay, một nhà lãnh đạo phải là một người nghe giỏi. 

Ông cũng nói về những đòi hỏi cần thiết phải tạo ra một nền văn hóa công ty, để có được những nhân viên trung thành. “Mọi người trong công ty phải cùng chung lưng đấu cật, còn đối với những nhân công trình độ thấp thì sự đóng góp của họ phải nhiều hơn việc lao động chân tay. Chúng ta cứ nhất quyết rằng tất cả các nhân viên đều phải cống hiến hết tâm trí”.

"Made in Japan" đưa ra một định nghĩa mới cho sự đổi mới như là một công cụ để thành công. Morita từng nói về sản phẩm thành công nhất Walkman rằng: "Tôi không nghĩ bất kỳ phần nghiên cứu thị trường nào có thể nói với chúng tôi rằng sản phẩm của chúng tôi sẽ thành công". Ông là người tin rằng, nếu sản phẩm tốt và đảm bảo chất lượng, nó sẽ "đất" để "dụng võ". 

"Made in Japan" là cuốn sách kết hợp giữa lịch sử, triết học, quản trị doanh nghiệp và cả những suy nghĩ đời thường. Morita đã thể hiện mình như một con người của công việc và của gia đình. Ông đã chứng tỏ rằng, để có được một sự nghiệp thành công, chúng ta không nhất thiết phải hy sinh cuộc sống gia đình. Nghĩ về Sony giống như nghĩ về một trong những đứa con mà ông phải nuôi dạy, Morita là một người tin tưởng đến cùng vào cuộc sống đơn giản nhưng lại có những suy nghĩ rất tiến bộ. 

"Nước Nhật có thể nói không" (The Japan That Can Say No)

Năm 1989, Morita và chính khách người Nhật Ishihara Shintaro viết một bài luận về sự tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản, có tên gọi: “The Japan That Can Say No".

Morita đã phê bình thực tiễn kinh doanh của Mỹ và khuyến khích Nhật Bản dành một vị trí tự do hơn trong kinh doanh và các vấn đề quốc tế. Ông cho rằng sự tập trung của Mỹ vào sự liên kết và những gì giành được, và tái định vị lại tổ chức nước ngoài, đã lấy đi sự sáng tạo của sức mạnh sản xuất thực sự. 

Morita bàn về thực tế rằng, thu nhập cao của hầu hết các CEO người Mỹ thực ra làm tổn hại đến công ty của họ, ngược với cộng đồng các công ty của Nhật ngày càng bình đẳng và kết nối chặt chẽ. Ông cũng lí giải cho sự quyết đoán của Nhật Bản trên thương trường. Ông đã khen ngợi sự cởi mở của thị trường Mỹ, đồng thời phê bình nước ông vì tư duy đóng. Ông cho rằng người Nhật có thể tranh luận với những đối tác làm ăn nước ngoài mà không lo ngại bị phá hỏng các mối quan hệ. 

Morita nói: "Theo quan điểm của tôi, hệ thống quản lý của người Mỹ dựa quá nhiều vào những người bên ngoài giúp họ ra quyết định kinh doanh, và điều này dẫn tới việc người Mỹ cảm thấy thiếu an toàn khi phải ra quyết định trong công việc, khi so sánh với hầu hết các nhà điều hành của Nhật Bản". 

Đó là những tuyên bố có thể gây ra sự kích động trên thế giới ngay khi cuốn sách được dịch từ tiếng Nhật ra tiếng Anh. Quan điểm của ông đôi chỗ bị hiểu sai bởi lỗi của nhà xuất bản. Morita bị gọi là một doanh nhân ngạo mạn và thậm chí một số người còn từ chối làm ăn với ông. Nhưng với Morita, thẳng thắn luôn là một phần tự nhiên của ông. Thế nên, chẳng có lí do gì khiến ông không thể hiện sự thẳng thắn của mình.